مدتی است
مشغول تماشای فیلم‌های مستند در حوزه «زمین شناسی» هستم. جرقه اولیه این موضوع از
سفر اخیر تابستانی‌مان به سوییس و کوه‌های آلپ زده شد که مرا بار دیگر به فضای کوه
و کوهنوردی سال‌های قدیم کشاند. زیبایی منحصر به فرد قله ماترهورن من را در این
فکر فرو برد که این کوه زیبا چگونه شکل گرفته است. و بعد دامنه این سوال گسترده‌تر
شد و مثلا به هیمالایا، صحرای آفریقا و ... کشیده شد و در نهایت چگونگی شکل گیری
زمین.
جواب به این
سوالات را به شکل چکیده می‌توان در مجموعه مستند خوش ساختی به نام
How the Earth Was Made
یافت. خلاصه
امر آنست که همه چیز، واقعا همه چیز، در حال حرکت است. حرکت آرام و پیوسته صفحه‌ای
مختلف روی زمین در حد دو سه سانتی‌متر در سال. این البته در حوزه اطلاعات من موضوعی
جدید نبود. آنچه جدید بود توجه عمیق‌تر من به مقیاس‌های زمانی در این تغییر و
تحولات بود. صحبت از میلیون و میلیارد سال است. میلیون و میلیارد سال! این کوه
ماترهورن که انسان به تماشایش می‌نشیند و از زیباییش لذت می‌برد محصول تغییر و
تحولات سی میلیون ساله است. تغییر و تحولاتی که همین الان هم جاری است.
آنچه علم روز
بیان می‌دارد آنست که تولد کره زمین به زمان‌های دور، چیزی حدود چهار و نیم میلیارد
سال قبل باز می‌گردد. دانشمندان قادرند دوره تولد زمین را با دقت یک میلیون سال
تخمین بزنند. چیزی که اکنون از نظر علمی قطعی محسوب می‌شود به طور خلاصه آنست که
در ابتدای شکل گیری منظومه شمسی، خورشید بوده و مجموعه عظیمی از غبار و اجسام کوچک
که گرداگرد آن می‌چرخیده‌اند. بعد این‌ها کم کم به هم پیوسته‌اند و اجسام بزرگتر
شکل گرفته‌اند و کم کم اجسام بزرگتر و بزرگتر شکل گرفته‌اند تا در نهایت مثلا زمین
شکل گرفته است.
حال این خود
بسیار مبهوت کننده است که جسمی در ابعاد زمین از به هم پیوستن ذرات و گرد و غبار
شکل گرفته است، در مقیاس چند صد میلیون سال و شاید میلیارد سال.
و بعد دوره‌ای
هم از برخورد شهاب سنگ‌های بزرگ و کوچک بوده است. در یک دوره کلا زمین به یک گوی
مذاب تبدیل شده و بعد دوباره شروع به سرد شدن کرده است. و باز لازم به یادآوری می‌دانم
که کلمه «دوره» در اینجا به معنای ده میلیون و صد میلیون سال است.
جزئیات این
اتفاقات بسیار جذاب و دیدنی است و ذهن انسان را با فکت‌هایی روبه رو می‌کند که
عملا برای ذهنی که گرفتار حصارهای محدود با مقیاس دقیقه و روز و ماه و سال است راهی
باقی نمی‌ماند الا فرو رفتن در نوعی توقف، یا شاید بهت زدگی، هر چند گذرا.
و روزی هم از
این روزها «زندگی» در زمین متولد می‌شود.
باری، هر آنچه
ما در اطراف خودمان می‌بینیم، زمین زیر پایمان، درختان، ساختمان‌ها، میز کارمان،
خودرویمان، کامپیوتر، قاشق و چنگال، همه چیز و همه چیز از مواردی ساخته شده‌اند که
از زمین استخراج شده‌اند. موادی که عمری به قدمت حداقل چند میلیارد سال دارند و
انرژی خود را هم از خورشید گرفته‌اند خورشیدی که قدمتی باز بیشتر از آن دارد. به
عبارتی ما مغروق در اشیایی هستیم که ریشه در ازل دارند.
و این شامل
جسم ما هم می‌شود. «مواد»ی که جسم ما را تشکیل داده نیز از جایی در ازلیت آمده‌اند،
که احتمالا میلیاردها بار از یک فرم به فرمی دیگر تبدیل شده‌اند.
ما چنین در
ازل غوطه وریم، اما عموما غافل از آن!
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر